Tiểu sử
NGUYỄN ĐÌNH CHIỂU
(CỤ ĐỒ
CHIỂU)
1822-1888
Nguyễn Đình Chiểu tự Mạch Trạch, Hiệu Trọng Phủ Hối Trai,
sinh ngày 01/07/1822
tại Làng Tân Thới, Phủ Tân Bình, Huyện Bình Dương, Tỉnh Gia Định (nay thuộc
Thành phố Hồ Chí Minh). Ông xuất thân gia đình nhà nho, cha là Nguyễn Đình Huy,
người Thừa Thiên vào Gia Đình làm Thư Lại tại Dinh Tổng Trần Lê Văn Duyệt.
Năm 1833, Lê Văn Khôi nổi dậy chiếm thành Gia Định, Nguyễn
Đình Chiểu được cha đưa ra Huế, gửi ăn học. Khoảng năm 1840, Nguyễn Đình Chiểu
trở về Nam, và đến năm 1843 thi đỗ tú tài tại trường thi Gia Định. Năm 1846,
cậu Tú Chiểu lại ra kinh đô Huế chuẩn bị thi tiếp. Nhưng không may, Nguyễn Đình
Chiểu nhận được tin mẹ mất, phải bỏ thi về Nam chịu tang. Phần vì đường sá xa
xôi, vất vả, phần vì thương khóc mẹ nhiều. Nguyễn Đình Chiểu bị đau mắt nặng và
mù cả hai mắt, Nguyễn Đình Chiểu về Gia Định và mở trường dạy học. Danh tiếng
thầy Đồ Chiểu vang khắp miền lục tỉnh. Ông còn bốc thuốc chữa cho dân với tấm
lòng nhân ái bao la.
Khi thực dân Pháp đánh vào Gia Định (1859), trong lúc quan
tướng triều đình hoảng hốt chạy dài, Nguyễn Đình Chiểu đã ngay lập tức, cùng
nhân dân và các sĩ phu yêu nước chiến dấu để bảo vệ từng tấc đất của cha ông.
Không thể trực tiếp cầm gươm cầm súng xông ra giữa trận tiền, Nguyễn Đình Chiểu
tích cực cùng các lãnh tụ nghĩa quân bàn mưu tính kế đánh giặc, đồng thời sáng
tác những vần thơ cháy bỏng căm hờn để khích lệ tinh thần chiến đấu chống giặc
của nhân dân. Gia Định mất, ông chạy về Cần Giuộc. Cần Giuộc mất, Nguyễn Đình
Chiểu chạy về Ba Tri (Bến Tre)… Rồi cả Nam Kì lục tỉnh đều lọt vào tay giặc,
nỗi đau dồn lên đầu ngọn bút và tấm lòng vẫn sáng tựa gương, nhà thơ mù đất
Đồng Nai đã nêu cao tấm gương kiên trung, bất khuất trước kẻ thù. Mọi sự đe
dọa, mọi thủ đoạn dụ dỗ, mua chuộc bằng tiền tài, đất đai, danh vọng của thực
dân đều không lung lạc nổi ý chí Nguyễn Đình Chiểu. Ông vẫn tiếp tục chiến dấu
bằng ngòi bút cho đến hơi thở cuối cùng.
Nguyễn Đình Chiểu mất ngày 03/07/1888 tại Ba Tri. Đám tang ông cả cánh đồng
Ba Tri rợp trong khăn tang, rất đông học trò và đồng bào thương tiếc tiễn đưa
người thầy giáo, nhà thơ, người con ưu tú của dân tộc về nơi an nghỉ cuối cùng.